آشنایی با انواع رشته های هنری صنایع دستی ، کپوبافی
با مجله خبری ایشومر در هنر و خلاقیت همراه باشید:
آشنایی با انواع رشته های هنری صنایع دستی ، کپوبافی
حصیربافی یکی از قدیمیترین صنایع دستی است و شاهد این ادعا، نمونههای بهدست آمده
در بینالنهرین و مناطق جنوبی است که هم منشأ نساجی و هم سفالگری نیز بوده است.
مدارک موجود نشاندهنده این است که نخستین زیراندازهای بشری از جنس نی و گیاهان باتلاقی
تهیه شده است.
امروزه در هر کجای کشور که دسترسی به برگ درخت خرما، ساقه گندم و برنج، و نی باتلاقی و
ترکه امکانپذیر باشد میتوان نشانههایی از بافت سبد و حصیر یافت.
کاربرد سبدهای کپو مواردی همچون جای نان، جای لوازم خیاطی و … است.
با مجله خبری ایشومر در هنر و خلاقیت همراه باشید:
کپو یکی از صنایع دستی جنوب ایران است که با برگ درخت خرما (نخل) بافته میشود.
رایج ترین نوع حصیربافی خوزستان که به عنوان حصیر شاخص خوزستان معروف است، “کپو” نام دارد.
کپو نام محلی حصیربافی است. این محصول خاص استان خوزستان است که با پیچیدن برگ خرما
به دور نیهای مردابی به شکل فتیلهای بافته میشود و دارای قابلیتهای فرمدهی زیاد است و
بههمین علت تنوع در فرمهای کپو زیاد است.
کپوبافی بافتن سبدهای حصیری با برگ درخت خرما و تزئین آنها با کامواهای رنگی است.
برای تزئین این سبدها ، دو روش وجود دارد:
1- کپوها زمینه ساده حصیری دارند و با کاموا به رنگهای شاد روی آنها نقشهای هندسی ایجاد میکنند.
2- تمام سطح کپوها را با کاموای رنگی میپوشانند و حصیر دیده نمیشود.
برای زیبایی بیشتر ، به درب کپو ، منگولهای نیز متصل میکنند. بازکردن درب کپو با این منگوله آسانتر هم میشود.
انواع کپو را از نظر مواد به کار رفته در آن
1- تمام پیش به این معنا که در بافت آن از کاموا استفاده نشده است و فقط با پیش ( نام برگ درخت خرما) بافته می شود.
2- تمام کاموا به این معنا که در بافت آن از پیش استفاده نشده و فقط از کاموا استفاده شده است.
3- ترکیب پیش و کاموا. کپوها در گذشته دراندازه های بزرگ، متوسط و کوچک ساخته می شد، اما امروزه به دلیل تنوع بخشیدن و
نیاز بازار در ابعاد نقلی، زیر متوسط و خیلی بزرگ نیز بافته می شود.
کپوبافی از صنایع دستی استان خوزستان و در شهر دزفول و شهیون است ، و در لغت دزفولی به سر یا کله و اصطلاحاً هر شی کروی یا چمباتمه زده
گفته می شود و در تعریف این هنر به ظروف در دار هنری بافته شده گویند.
این هنر در دستهی بافته های حصیری قرار می گیرد که با پیچیدن برگ خرما به دور نی هایی که کِرتَک نام دارد به شکل فتیله ای بافته می شود.
کرتک گیاهی خودرو است و در مناطق باتلاقی و گرمسیر به وفور رشد می کند.
ساقه های این گیاه شبیه به ساقه های گندم و مانند نی بندبند است.
این گیاه دچار آفت نمی شود که این امر دوام محصولات بافته شده با این چوب را صدچندان می کند.
از کرتک برای مغز ردیف های بافته شده در کپو استفاده می شود.
برگ خرمایی که در بافت کپو استفاده می شود از دسته برگ های جوان درخت است و به همین دلیل به رنگ سفید است
چرا که هنوز در معرض نور خورشید قرار نگرفته است.
این محصولات شامل ظروفی چون گلدان، جا دستمالی، زیرکتری، زیر قوری، میوه خوری و انواع دیگر محصولات حصیری است.
نحوه نگهداری محصولات کپوبافی شده
به علت حساس بودن مغزی (کرتک) به رطوبت محصولات کپوبافی بهتر است در جای خشک نگهداری شود.